Er wordt al veel geschreven over het Coronavirus. ‘En het laatste wat ik wil doen is meehuilen met de wolven in het bos’. Dat is zo gemakkelijk en gebeurd veel te vaak als ik de media zo dagelijks bekijk. Het is mooi te zien dat er vele positieve nieuwsfeiten zijn, en dat mensen trachten met creatieve oplossingen te komen, binnen de door de overheid gestelde randvoorwaarden. Dat er nog moeilijke tijden aankomen is duidelijk, maar met een positieve mindset moeten we collectief in staat zijn hier aan te werken.
We gaan er vaak vanuit dat gezondheid een gegeven is totdat er een keer iets mis gaat. Dat ‘ontkennend denken’ geldt zowel op persoonlijk vlak als nu ook op wereldwijde schaal. Een oud-collega van me stuurde een zeer interessante link, waarin Bill Gates in 2015, dus 5 jaar geleden, waarschuwde voor echte uitbraken van wereldwijde virussen; klik hier voor meer details. Als je zo luistert naar zijn speech en zijn woorden goed op je in laat werken, dan rijzen toch diverse vragen.
Leren we nooit van incidenten uit het verleden? Zijn we als ultramoderne samenleving niet in staat om middels slimme KPI’s, signalen vroegtijdig op te pakken? Waarom is ons collectieve geheugen vaak zo beroerd? Kijk naar de adviezen van de Club van Rome in 1972? Ik kan me de SARS uitbraak in 2002/2003 nog goed herinneren, en ook alle voorzorgsmaatregelen, maar wat hebben we hiervan opgestoken?
Ik kan me voorstellen dat er vragen zullen worden gesteld aan de WHO en aanverwante organisaties die we in het leven hebben geroepen om ons tijdig te informeren over de uitbraak van ziekten en het voorkomen daarvan. We zitten nu duidelijk in een ‘firefighting mode’ (en daar zijn we gelukkig in Nederland goed in), maar wat kunnen we preventief beter doen om dit soort situaties op deze mega-schaal te beperken?
Op een ander gebied, maar het betrof ook een wereldwijde crisissituatie, denk ik nog wel eens terug aan de periode 2008-2009 toen de financiële crisis uitbraak. Hebben we daar ook echt van geleerd? En nieuwe verantwoorde businessmodellen en randvoorwaarden voldoende geïmplementeerd?
Ik ben persoonlijk blij met het leiderschap dat het Nederlandse kabinet toont. Natuurlijk kun je altijd kritische kanttekeningen plaatsen bij wat ze doen en zeggen. “De beste stuurlui staan altijd aan wal”. Maar het Kabinet neemt actie, en communiceert.
Laten we dus leren van deze tragische wereldwijde gezondheidscrisis die vele mensenlevens kost, vele mensen ziek heeft gemaakt en alle vervolg gezondheidsissues die er aankomen omdat mensen, jong en oud, zich beperkt voelen in hun vrijheid, met alle consequenties van dien.
Deze crisis toont wederom aan hoe ‘klein’ onze wereld is geworden; enerzijds door hoe gemakkelijk het is om in een vliegtuig te stappen en binnen 12 uur aan de andere kant van de wereld te staan. En anderzijds het gemak waarmee we zaken importeren en exporteren met alle bijbehorende risico’s. Los van het feit dat via internet en TV we nu precies zien hoe het er in de wereld voor staat. Dat brengt alles snel in je eigen huiskamer. Maar wordt alles wel objectief en neutraal gebracht?
Deze Coronavirus-crisis heeft parallellen met de klimaatproblematiek. Immers CO2 en fijnstof issues beperken zich ook niet tot één land. De uitstoot van broeikasgassen waar ook ter wereld treft ons allen. Dus willen we de CO2 emissies echt reduceren, dan moet er veel meer internationaal worden samengewerkt. CO2 ‘waait’ nu eenmaal over landsgrenzen. Natuurlijk pakken we de zaken op in eigen land. Alleen hebben die acties pas echt effect als ook iedereen (internationaal) actie onderneemt.
Wat mij wel zorgen baart zijn de berichten die ik de laatste tijd te veel lees: “nu even geen tijd voor verduurzaming of iets anders; eerst de Coronavirus problematiek oplossen”. Natuurlijk moet de focus liggen op onze gezondheid en het beschermen van de mensheid. Maar daar hoort in één adem bij; armoede bestrijden, het effectief adresseren van de klimaatproblematiek, het goed aanpakken van de financiële zorgen die vele mensen wereldwijd hebben, en onze samenleving en leefomgeving echt veilig maken.
De media bericht nu dagelijks de aantallen mensen die in een land ten gevolge van het Coronavirus zijn overleden. Het is goed dat dit wordt gedaan om ons scherp te houden en het virus z.s.m. uit te bannen. Echter laten we dan ook voortaan de aantallen mensen wereldwijd vermelden die omkomen als gevolg van luchtvervuiling, en andere ongewenste oorzaken. Ik realiseer me dat overlijden door luchtvervuiling een ander tijdspad heeft gevolgd dan een veel kortere lijdensweg door het Coronavirus. Maar toch: we moeten ons veel meer bewust zijn van de minder direct zichtbare gevolgen van ons dagelijks handelen.
Laten we elkaar er op aanspreken dat we onze samenleving op een hoger plan willen trekken. Is het niet voor onszelf dan is het voor onze kinderen en kleinkinderen. We zijn het verplicht aan hen om alles te doen wat in ons vermogen ligt; alleen samen kunnen we dit doen. Hopelijk trekken we dit keer wel de juiste lessen uit alles wat we recentelijk hebben meegemaakt. Ik zal op mijn bescheiden wijze mijn best blijven doen en een goede bijdrage hopen te geven.
Thijs Aarten, betrokken bij maatschappelijke- en verduurzamingsinitiatieven.